Budapeşte’nin vazgeçilmezi Buda Kalesi

Budapeşte Buda Kalesi Macaristan’ın Başkenti Budapeşte’de yer alan 800 yıllık bir kale – saray. Tuna nehrinden yaklaşık 50 metre yüksekte bulunan Kale – Saray’da bugün Macar tarihine ışık tutan tarihsel müzeler bulunmaktadır. İşte Buda Kalesi’nin tarihi.

Budin ya da Buda Kalesi

Budapeşte’deki Macar krallarının tarihi kalesi ve saray kompleksi olan bölge; engebeli, tepelerle kaplı bir alandır. Tuna nehrinin diğer tarafında kalan Peşt bölgesine göre oldukça engebeli ve Tüm Budapeşte’yi görmenize olanak sağlayan bir tepenin üzerine kuruludur.

Buda Kalesi Tarihi:

Budapeşte Buda Kalesi tarihi açıdan aslında ilkel çağlara kadar uzanacak kadar eski bir bölgedir. Macaristan’ın büyük bir bölümü 13. Yüzyılda Moğollar tarafından büyük çapta tahrip edildi. Bir daha böyle bir saldırının olması karşısında Kral Bela IV Buda Şehrini savunabilmek adına güçlü ve büyük bir kale inşa edilmesine karar verdi. İlk olarak 1265 yılında tamamlandı.

Kale 7 asır boyunca Macar kraliyet ailesinin evi olacaktı.

Kutsal Roma İmparatoru olarak Sigismund, 15. Yüzyılda sarayı önemli ölçüde genişletti ve surlarını güçlendirdi. Avrupa yöneticileri arasındaki önemini ifade etmek için muhteşem bir kraliyet konutuna ihtiyaç duyuyordu. Buda Kalesi’ni ana ikametgâhı olarak seçti ve uzun hükümdarlığı sırasında muhtemelen Orta Çağ’ın en büyük Gotik sarayı oldu. Buda, Uluslararası Gotik tarzın önemli bir sanat merkeziydi. Kale; aynı zamanda Kutsal Roma – Germen İmparatorluğu’nun da merkezi ve uzun yıllar boyunca en önemli Ortaçağ Gotik tarzının sembolü olarak kaldı.

Hemen arkasından gelen Büyük Macar Kralı Matthias zamanında bugünkü kale kompleksine ulaşıldı. İkinci büyük yapılanma bu dönemde oldu.  Gotik saraydaki çalışmalarla bugün hala ayakta duran Aşağı Kilise ile Kraliyet Şapeli, muhtemelen o zaman inşa edildi.

Osmanlı Dönemi Budin Kalesi (1541-1686)

Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Savaş ve direniş olmaksızın teslim alınan Budin Osmanlı’nın bir sancağı haline getirildi. Macarlarla barışık 145 yıl bir yaşam sürdürüldü. Kale Saray Osmanlı Döneminde bir saray ya da ikametgâh olarak değil, depo, barınak, barut deposu olarak kullanıldı. Kale ve çevresinde yaşayan Macar ve Alman halkının büyük kısmı bölgeyi terk etti, az da olsa Türk, Yahudi ve diğer etnik unsurlar yerleşti. Kale ekonomik ve siyasi gücünü kaybetti.

Kanuni Sultan Süleyman kalede bulunan değerli eserleri ve bazı kitapları İstanbul’a taşıdı. Eserler kısa bir süre sonra bilinmeyen bir nedenle yok oldu.  

1686 yılında yaklaşık 70-80 bin Avrupa’nın farklı ülkelerinden birleşik bir ordu Avusturya önderliğinde kaleyi geri aldı. Kuşatma sırasında 1500 Osmanlı askeri barut deposunun imha edilmesiyle yaşamını yitirmesinin de etkisiyle kaleyi savunan 7000 kişilik Osmanlı askeri dağıtıldı. Budin Kuşatması Avusturya lehine sonlandı. Kalenin Ortaçağ Gotik tarzı hali ayakta kalan birkaç duvar haricinde neredeyse tamamen bombardımanda yok edildi.

Barok Budin Sarayı

Budapeşte Buda Kalesi tekrar inşa edilirken 1715 yılından itibaren tekrar eski günlerine kavuşturma ideali ile yapılan çalışmalarda bu defa Barok Dönemi tarzını referans alındı.

1715’te Johann Hölbling’in planlarına göre küçük bir Barok saray inşa edildi. Daha sonra yıkılan, iç avlu ve daha kısa yan kanadı olan basit dikdörtgen bir binaydı. Hölbling sarayı, Budapeşte Tarih Müzesi Barok Mahkemesi’nin bulunduğu günümüz sarayının çekirdeğiyle aynıdır.

Ancak bugün sitenin çoğunu kaplayan devasa Barok saray Macarların Avusturya İmparatoriçesi  Maria Therasa’nın maddi ve manevi desteği ile 1749 ile 1769 yılları arasında inşa edildi. Değişim sırasında çok sayıda proje değiştirilmesine rağmen aynı yerde yer alan önceki kalelerin kalıntılarının üzerine nihai şekli verildi.

Günümüze Budin Sarayı

Maalesef saray – kale II. Dünya Savaşında bir kez daha nerdeyse tamamen yok edildi. 1950’lerde tekrar yapılmış. Bu defa kale içerisinde fazla süsten ve abartıdan kaçınıldı. Bugün Buda Kalesi her şeye rağmen çok ihtişamlı görünüyor.

İlk yapıldığı halinden günümüze hiçbir şey kalmamıştır. Yeri dahi nokta olarak tam bilinmemektedir. Kale bugün Macarların tarihine ışık tutan Macar Ulusal Galerisi’ne ve Budapeşte Tarih Müzesi’ne ve Modern sanat Ludwig Müzesi’nde ev sahipliği yapıyor.

Kalenin etrafındaki alan sizi saatlerce dolaşmaya davet ediyor. Dar sokaklar, ortaçağ evleri, eşsiz manzaralar, rahat kahvehaneler ve güzel hediyelik eşya dükkanları.

Castle Hill’in altında kapsamlı bir mağara sistemi var. Kalenin altında yer alan bu mağaealar labirent gibidir. Ziyaret edenlerin ilgisni çeken labirentin bir kısmı açık turuluyor.

Budapeşte Buda Kalesi Türklerin Avrupa tarihinde önemli bir yere sahip. Otobüsle Avrupa Turumuz sırasında Kalenin olduğu bölgeye gidecek Bu güzel eseri dışarıdan görme fırsatımız olacak. Bu yazımızda Bu görkemli yerin tarihini özetlemeye çalıştık.

Sayfamızdaki diğer yazıları okumak için http://blog.haydiavrupaya.com na sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Macaristan hakkında daha geniş bilgi sahibi olmak için, haydiavrupaya.com sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Kamp Turları ve mavi yolculuk için de avencamp.com sayfamızı ziyaret edebilirsiniz